O WIELKIEJ, MĄDREJ POLSCE MARZĘ 

Projekt dofinansowany przez Narodowe Centrum Kultury w ramach programu „Kultura w sieci” zrealizowany przez Stowarzyszenie Przyjaciół Harcerskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Dzieci Płocka” ma na celu ocalenie od zapomnienia szczególnej formy ruchu oporu jakim była aktywność kulturalna więźniów w obozie koncentracyjnym Gusen. Obóz ten, stworzony na potrzeby eksterminacji inteligencji polskiej przez szereg lat próbowano wymazać z kart historii Polski. W chwili obecnej czynione są starania o uratowanie materialnych pozostałości po obozie znajdujących się na terenie Republiki Austrii. Wolą i testamentem byłych więźniów było ocalenie od zapomnienia niematerialnego dziedzictwa stanowiącego świadectwo walki o ludzką godność. Poezja i muzyka w Gusen odegrały szczególnie doniosłą rolę w samoobronie przed zniewoleniem i eksterminacją. Przywołane wiersze ocalone dzięki ludzkiej pamięci, deklamowane na potajemnych spotkaniach mają za zadanie przywrócić głos bezpośrednim świadkom i uczestnikom oraz przypomnieć heroiczne postawy więźniów. Część muzyczną projektu stanowią aranżacje utworów, których pierwotne partytury pisane były częstokroć ciesielskim ołówkiem na workach po cemencie. W ramach projektu dokonano opracowań aranżacji i nagrań utworów obozowych w wykonaniu Płockiej Orkiestry Symfonicznej oraz młodzieży będącej uczestnikami Harcerskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Dzieci Płocka”. Motywem przewodnim powstania portalu jest chęć przywrócenia pamięci o inteligencji polskiej, twórcach kultury, którym dane było przejść przez przedsionek piekła, nie tracąc przy tym człowieczeństwa. Dziś, gdy żyją już ostatni świadkowie mogący przypominać tamte wydarzenia, ocalenie heroicznej pracy więźniów na rzecz współtowarzyszy niedoli stało się niecierpiącym zwłoki obowiązkiem. KL Gusen zarządzeniem Reinharda Heydricha szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy uznany został za obóz najcięższej kategorii przeznaczonej dla więźniów „bardzo obciążonych” a zwłaszcza karanych już sądownie i aspołecznych według opinii hitlerowskich władz. To właśnie w tym obozie osadzeni zostali przedstawiciele inteligencji polskiej, którzy poprzez swoją aktywność stworzyli specyficzną formę ruchu oporu, w którym największe znaczenie odegrała szeroko rozumiana działalność kulturalna.  Skoncentrowanie w jednym obozie wielu wybitnych twórców i animatorów przedwojennego życia kulturalnego: pisarzy, muzyków, dziennikarzy, instruktorów harcerskich itp. nie mogło pozostać obojętne dla codziennego życia w obozie. Wśród osób, które należy wymienić i przypomnieć są m.in. Tadeusz Faliszewski, Stanisław Grzesiuk, Konstanty Ćwierk, Gracjan Guziński, Lubomir Szopiński, Stefan Niewiada, Mieczysław Paszkiewicz, Włodzimierz Wnuk, Grzegorz Timofiejew, Zdzisław Wróblewski, Wacław Milke i wielu innych. Mamy nadzieję, że pamięć o więźniach obozu Gusen i ich niezwykłej twórczości, dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii trafi do młodzieży jako dowód siły ducha i bohaterskiej postawy Polaków.

dr Tadeusz Milke
Koordynator i autor projektu